Choroby naczoniowo-sercowe to jeden z poważniejszych problemów zdrowotnych naszych (ale nie tylko naszych, bo ostatnio przebadano ciało Icemana, który żył 5300 lat temu i miał miażdżycę) czasów! Statystyki są nieubłagane. 175 tys. Polaków umiera co roku w wyniku chorób naczyniowo-sercowych, czyniąc je pierwszą przyczyną zgonów wśród naszych rodaków. Czy da się tę liczbę zmniejszyć i na to wpływać? Zdecydowanie tak! Przede wszystkim stosując odpowiednią dietę i styl życia, badając się regularnie, a także odpowiadając na sygnały wysyłane nam przez organizm, które powinny alarmować do działania. Oczywiście wydaje się nam wszystkim często, że problem dotyczy każdego, tylko nie nas. Pokażę Wam dziś narzędzie stosowane do szacowania ryzyka wystąpienia chorób naczyniowo-sercowych, tablice SCORE. Taki obrazowy przykład może zmusi Was lub Waszych bliskich do zmiany stylu życia, jeśli inne argumenty nie przemawiają. W końcu statystyki mówią same za siebie, matematyki nie oszukasz!
Czarodziejska kula zwana tablice SCORE
Przedstawiam Wam dziś skalę SCORE (Systematic COronary Risk Evaluation). Jest to specjalnie opracowana przez grupę specjalistów skala oceny ryzyka sercowo – naczyniowego. W pewnym sensie przepowiada ona przyszłość, opierając się na obliczeniach statystycznych wykonanych dla naszej populacji. Do jej wypracowania przeanalizowano 7934 zgony spowodowane incydentami sercowo -naczyniowymi takimi jak: zawały, udary, pęknięcia tętniaka aorty. Co ważne, szacowane ryzyko jest dość indywidualne, bo bierze pod uwagę wiele czynników. Są to: wiek, płeć, palenie lub niepalenie tytoniu, poziom cholesterolu całkowitego we krwi i wartość skurczowego ciśnienia tętniczego. Dzięki wykorzystaniu tej techniki możesz sam, w prosty sposób dowiedzieć się, jaka jest szansa, że w ciągu 10 lat umrzesz z powodu incydentu sercowo-naczyniowego (zawału, udaru, pęknięcia tętniaka). Brzmi strasznie, poważnie i nieprzyjemnie. Jednak do wielu osób zupełnie nie trafia cała ta pogadanka o zdrowym stylu życia do czasu kiedy odczują na sobie skutki złego odżywiania, lub jeśli zobaczą na własne oczy LICZBY z indywidualnie oszacowanym ryzykiem.
Taka statystyka to jasny przekaz: HALO, TY! TAK, TY! TO CIEBIE TEŻ DOTYCZY I MOŻE SPOTKAĆ!
Przejdźmy do konkretów. Oto tablice SCORE opracowane specjalnie dla populacji Polski. 
Źródło: Instytut Kardiologii im. prymasa tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego
Jak korzystać z tablic SCORE?
Musisz znać kilka podstawowych faktów: wartość ciśnienia tętniczego i poziom cholesterolu. Jeśli nie masz aktualnych wyników, koniecznie zrób badania krwi. W tym wpisie znajdziesz informacje o tym, jakie powinieneś przy okazji wykonać. Resztę potrzebnych danych (wiek, czy palisz papierosy, płeć) znasz. Odnajdź w tabeli kratkę przypisaną Tobie i Twoim czynnikom, odczytaj znajdujący się tam wynik i przejdź do następnej sekcji.
Jak interpretować wynik odczytany z tablic SCORE?
Odczytaliście liczbę w kratce. Podano tam Twoje ryzyko zgonu z powodu chorób naczyniowo-sercowych w najbliższych 10 latach. Przykład:
7 – masz 7% szans na śmierć z powodu zawału, udaru, pęknięcia tętniaka aorty, w ciągu najbliższych 10 lat!
To dużo?
Powyżej 5 to już dość dużo i powinno się podjąć stosowne kroki dla obniżenia tego ryzyka. Czy to będzie rzucenie palenia, czy unormowanie ciśnienia tętniczego – wszystko zależy od Twojego przypadku. Sprawdź po prostu w tabeli, jakie czynności najbardziej obniżą Twoje ryzyko.
Ah, nie dodałam jednego, ale prawdopodobnie już się zorientowaliście. Jeśli masz mniej niż 40 lat, nie wykonasz tego testu. Twoje ryzyko jest jeszcze w granicach 0-1%. Zobacz jednak jak będzie rosło wraz z wiekiem przy Twoim obecnym trybie życia. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zadbać o zdrowie swojego serca już dziś, aby za kilkanaście lat dalej znajdować się w „zielonym polu”. Zachęcam także, aby pokazać test rodzinie, bliskim mieszczącym się w skali 40+ i ich trochę postraszyć dla ich własnego zdrowia. Z doświadczenia wiem, że szczególnie mężczyźni znacznie bardziej reagują na takie dokładne wyliczenia, niż na bombardowanie ich ze wszystkich stron hasłami „jedz zdrowo” „rzuć palenie” „uprawiaj sport” „wyniszczasz swój organizm”.
Test jest niedokładny jeśli:
- masz już rozpoznaną chorobę układu krążenia na tle miażdżycy (chorobę niedokrwienna serca, chorobę tętnic obwodowych lub gołogłowych)
- masz stwierdzoną cukrzycę typu 1 lub 2
- jeden z wymienionych czynników ryzyka jest znacznie nasilony (np. stężenie cholesterolu całkowitego przekracza 320 mg/dl, lub cholesterolu LDL powyżej 240 mg/dl)
Ryzyko jest w takim wypadku wtedy znacznie wyższe (pomnożone przez 2 lub 3, może i nawet więcej)!
Wady metody SCORE
Skala SCORE ma także inne wady. Nie uwzględnia ona takich ważnych czynników jak: otyłość, siedzący tryb życia, obciążenia chorobami układu krwionośnego w rodzinie, zwiększone stężenie glukozy na czczo, zwiększone stężenie trigliycerydów czy homocysteiny we krwi, stres.
Jeśli któreś z wymienionych występują i u Ciebie, to Twoje ryzyko znowu jest prawdopodobnie wyższe.
„Dobrze, wystraszyłaś mnie! Co robić?”
Temat na osobny wpis, jednak aby nie pozostawiać najważniejszej sprawy zupełnie otwartej, dodam kilka punktów na ten temat:
- Ruch i aktywność fizyczna! Najważniejsze czynniki dla zdrowia serca.
- Dieta bogata w WARZYWA i owoce, najlepiej świeże i sezonowe.
- Antyoksydanty, czyli znowu warzywa i owoce, ale także czerwone wino (pite w umiarkowanych ilościach), herbaty i napary ziołowe. Na przykład te opisane w osobnym artykule, wspomagające odporność.
- Częste badania krwi i kontrola ciśnienia tętniczego oraz zastosowanie technik obniżających ciśnienie w razie potrzeby – dieta i leki w razie potrzeby
- Ograniczenie cukrów prostych (ciastka, wyroby cukiernicze, słodzone napoje, ale nawet zdrowy miód w nadmiernych ilościach). Zamiast tego wybierzcie inne zdrowe zamienniki cukru, które przeanalizowałam tu.
- Utrzymywanie lub dążenie do prawidłowej masy ciała (BMI <25). Zapoznaj się z podstawowymi jednostkami w mojej pracy, które są odpowiedzialne za przybieranie na masie.
- Dostarczanie sobie wszystkich niezbędnych minerałów i witamin. Jadłospis Kowalskiego naprawę często jest niedoborowy.
Ten niezbyt optymistyczny i przyjemny post zakończmy optymistycznym akcentem: o zdrowie serca możemy skutecznie dbać! Nigdy nie jest „za późno”! Warto jednak realnie stosować się do wskazanych zaleceń, aby nie zostać jednym z 46% (!) Polaków, którzy śmierć poniosą właśnie z powodu incydentu sercowo-naczyniowego.
Źródła:
Conroy RM, Pyorala K., Fitzgerald A.P. i wsp.: Estimation of ten-year risk of fatal cardiovascular disease in Europe: the SCORE project. Eur Heart J 2003;24:987-1003.
https:// www. ncbi. nlm.nih.gov /pubmed/12788299
http:// www. ikard. pl/ karta-ryzyka-score.html
